Ngày 17/6/1929 tại số nhà 312 phố Khâm Thiên, Hà Nội: Đông Dương Cộng Sản Đảng được ra đời bởi Ban chấp hành lâm thời gồm các đ/c Trần Văn Cung, Trịnh Đình Cửu, Ngô Gia Tự, Nguyễn Đức Cảnh, Nguyễn Phong Sắc, Đỗ Ngọc Du (Đ/c Trần văn Cung được bầu làm Bí thư).
Sự cấp thiết việc thành lập Đông Dương Cộng Sản Đảng
Cuối tháng 3/1929, những hội viên ưu tú trong Kỳ Bộ Bắc Kỳ của Việt Nam cách mạng thanh niên (tức Hội Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí) đã họp tại số nhà 5D phố Hàm Long, Hà Nội thành lập chi bộ Cộng sản đầu tiên. Chi bộ chủ trương đưa vấn đề thành lập Đảng Cộng Sản tại Đại hội đại biểu của Việt Nam cách mạng thanh niên toàn quốc họp ở Hương Cảng đầu tháng 5/1929, nhưng công việc không thành, ba đại biểu của Kỳ Bộ Bắc Kỳ đã bỏ ra về.
Đến ngày 1/6/1929 ra tuyên bố có đoạn: “Song phàm đã là người chân chính cách mạng thì bất luận công việc gì can thiệp đến công nông, đến giai cấp vô sản đều phải cả, thế mà Đại hội Việt Nam cách mạng thanh niên lại không cho bàn đến vấn đề tổ chức Đảng Cộng Sản, là vấn đề rất cần thiết cho quần chúng vô sản giai cấp và nông dân nghèo ở Việt Nam. Đại hội không cho bàn đến vấn đề này tức là Đại hội không phải là Đại hội đại biểu cho giai cấp vô sản. Chúng tôi không thể công nhận được mà phải tuyết bố bỏ Đại hội ra về”.
Đến ngày 7/6/1929, tại số nhà 312 phố Khâm Thiên, Chi bộ xúc tiến ngay và quyết định thành lập Đông Dương Công Sản Đảng. Hội nghị thông qua Chính cương, Tuyên ngôn, Điều lệ Đảng, lấy cờ đỏ búa liềm làm Đảng kỳ, quyết định tổ chức Công hội đỏ, Nông hội, Sinh hội, Phụ nữ giải phóng và những ái hữu từ thiện biến tướng để hoạt động hợp pháp. Đảng cho xuất bản các tài liệu của cơ quan ngôn luận, ở Trung ương là cờ búa liềm, ở Trung kỳ là cờ Bôn xê víc, ở Nam kỳ là cờ Cộng sản.
Bản tuyên ngôn của Đông Dương Cộng Sản Đảng
Đông Dương Cộng Sản Đảng là Đảng cách mạng, đại diện cho tất cả các anh chị em vô sản giai cấp, nhưng chỉ gồm những người nào giác ngộ cách mạng, tiên tiến hơn cả trong giai cấp vô sản. Đông Dương Cộng Sản Đảng tổ chức đại đa số và thực hành công nông liên hiệp, mục đích để:
Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa
Đánh đổ tư bản chủ nghĩa
Diệt trừ chế độ phong kiến
Giải phóng công nông
Lập thành vô sản giai cấp chuyên chính để tiêu diệt giai cấp, thực hiện xã hội thật sự bình đẳng, tự do, bác ai, tức là xã hội cộng sản,… Đảng còn quyết định lấy những ngày lịch sử cách mạng thế giới làm những ngày kỷ niệm và đấu tranh để nâng cao lòng yêu nước, tinh thần quốc tế vô sản, rèn luyện đảng viên và tập hợp quần chúng.
Sau hơn 1 tháng Tổng Công Hội Đỏ được thành lập, lập ra báo Lao động và tạp chí Công hội đỏ do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh Uỷ viên Trung ương lâm thời phụ trách.
Việc thành lập Đông Dương Cộng Sản Đảng đã mở ra thời kỳ mới cho cách mạng Việt Nam đi lên, tiến tới hợp nhất ba tổ chức cộng sản ở ba sứ Kỳ thành Đảng Cộng Sản Việt Nam vào ngày 3/2/1930.
Khôi phục và lưu giữ tấm biển ghi sự kiện thành lập Đảng
Sau ngày giải phóng thủ đô, ngôi nhà còn nguyên vẹn, Thành phố đã cho gắn biển ở tường cạnh nhà ghi “Tại đây, ngày 17/6/1929 Đông Dương Cộng Sản Đảng được thành lập”.
Đêm ngày 26/12/1972, trong đợt 12 ngày đêm đánh phá Hà Nội, máy bay B52 của Mỹ đã ném bom dọc phố Khâm Thiên, làm sụp đổ và hư hại hàng nghìn ngôi nhà, trong đó có nhà số 312 Khâm Thiên (ngôi nhà này là của gia đình ông Nguyễn Tài Thủ, một công nhân hoả xa được giác ngộ cách mạng).
Cần khôi phục lại tấm biển ghi sự kiện thành lập Đảng tại địa chỉ ngôi nhà này nhằm góp phần giáo dục truyền thống cho nhân dân Hà Nội hiểu biết và tự hào về mảnh đất từng là cái nôi ra đời của Đảng./.